سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی ملایر 125
خطوط هواپیمایی در اطراف جهان هم اکنون ۵/۲ میلیارد مسافر در سال حمل می‌کنند و علی‌رغم خطرهای بالقوه موتورهای جت در آسمان و سفر در چند مایلی بالاتر از زمینه و درون یک قطعه فلز سنگین- این مسافرت‌ها بطرز شگفت‌انگیزی ایمن هستند.
در واقع احتمال این‌که در یک پرواز خطوط هوایی تجاری با بد شانسی مرگ روبه‌رو شویم ۱ در ۹ میلیون می‌باشد. البته اشتباهات زیادی در ارتفاع ۳۳۰۰۰ پایی بالی زمین می‌تواند اتفاق بیافتد و اگر بدشانسی شما در حدی باشد که در حین مسافرت چنین چیزی اتفاق بیافتد، تصمیمی که می‌گیرید می‌تواند تفاوت بین مرگ و زندگی باشد. بخاطر داشته باشید که حدود ۹۵ درصد از سوانح هواپیماها نجات‌یافتگانی دارند بنابراین چنان‌چه بدترین چیز اتفاق بیافتد بد شانسی شما به بدی که فکر می‌کنید نخواهد بود.
- این طور لباس بپوشید:
شلوار بلند / کفش‌های راحت و محکم بنددار:
البته ممکن است بخواهید که در طول پرواز راحت باشید یا با کلاس به نظر بیایید، اما حرکت سریع در لاشه هواپیما با کفش‌های صندل یا پاشه بلند، مشکل است. لباسهای گشاد و غیر ساده همچنین این خطر را دارد که با درگیر شدن با موانعی در فضای محدود داخل هواپیما پاره شوند. اگر می‌دانید که پرواز در مناطق سرد صورت می‌گیرند، لباس مناسب به تن کنید و بالا تنه خود را با ژاکتی بپوشانید. لازم است که در صورت سقوط برای نجات یافتن خود را گرم نگه دارید. حتی اگر احتیاجی به توجه به این مورد (سردی هوا) وجود نداشته باشد. هر چه بیشتر پوشیده باشید در هنگام برخورد با زمین کمتر دچار جراحات یا سوختگی‌های جدی می‌شوید. ارجحیت با لباسهای پشمی و کتانی است زیرا کمتر در معرض خطر آتش‌سوزی می‌باشند. در هنگام پرواز بر فراز آب‌ها، لباس پشمی بر کتانی برتری دارد، زیرا پشم نسبت به کتان کمتر خاصیت عایق بودن خود را در هنگام مرطوب شدن از دست می‌دهد.
- صندلی‌های مناسبی برای خود بگیرید:
در مراحل اولیه برخورد، امکان نجات بیشتر است و نجات از یک سانحه سقوط بستگی به این دارد که با چه سرعتی از هواپیما خارج شوید. بهتر است که صندل‌هایی را بگیرید که تا حد ممکن به درب‌های خروجی نزدیک باشند و صندل‌هایی ردیف میانی ارجحیت بیشتری دارند. بعلاوه، سعی کنید در بخش عقب هواپیما بنشینید. مسافرانی که در بخش دوم هواپیما قرار می‌گیرند، ۴۰ درصد بیشتر از آنهایی که در ردیف‌های اولی نشسته‌اند، شانس نجات دارند
- کارت ایمنی پرواز را مطالعه کنید:
به صحبت‌هایی که قبل از پرواز راجع به مسایل ایمنی می‌شود، توجه نمایید. بله – همه این‌ها را قبلاً شنیده‌اید و احتمالاً هیچ‌گاه نیازی بدان پیدا نکرده‌اید، اما اگر در حین ارائه دستورالعملهای پیش از پرواز گوشی هدفون را روی گوش گذاشته‌اید و یا با کارت ایمنی بی‌توجهی می‌کنید، اطلاعاتی را از دست خواهید داد که در زمان واقعه سقوط برایتان حیاتی خواهند بود. فکر نکنید که همه این‌ها را از قبل می‌دانید. هر نوع هواپیمایی دستورالعملهای ایمنی خاص خود را دارد. اگر در ردیفی که درب خروج قرار دارد نشسته‌اید درب مورد بررسی قرار دهید و مطمئن شوید که در صورت نیاز قادر به باز کردن آن هستید. در شرایط معمولی مهمان‌داران پرواز درب را باز خواهند کرد، اما اگر مرده و یا زخمی باشند خود شما باید این کار را بکنید.
- نقشه‌ای طرح کنید:
اگر هواپیمایی در حال سقوط است، تقریباً همیشه چند دقیقه‌ای برای آماده شدن پیش از برخورد وقت هست. از این وقت برای مرور این موارد استفاده کنید: درب‌های خروجی کجا قرار دارند، و سعی کنید تعداد صندلی‌های ما بین ردیف خود و درب‌های خروجی را بشمارید. در این صورت می‌فهمید که چه زمانی به درب خروج می‌رسید حتی اگر درب را نبینید. موقعیت را تا حد ممکن تخمین بزنید. تلاش بکنید تا تشخیص دهید که هواپیما روی چه سطحی فرود می‌آید، تا نحوه آماده شدن را طرح‌ریزی نمایید. به عنوان مثال اگر در حال فرود روی سطح آب هستید باید جلیقه نجات خود را بپوشید و تا وقتی که از هواپیما خارج نشده‌اید آنرا باد نکنید و اگر در هوای سرد فرود آیید سعی کنید که با پتو یا ژاکتی خود را در بیرون گرم نگه دارید….
- کمربند ایمنی خود را همیشه محکم ببندید:
اگر سقوط هواپیما در زمانی اتفاق بیفتد که در خواب هستید، از بسته بودن کمربندتان خوشحال خواهید شد. در هر حال مطمئن شوید که پیش از برخورد بطور مناسبی در اطراف بدن شما قرار گرفته باشد. (فیت باشد) هر سانتی‌متر شل بودن کمربند نیروی جی را که در هنگام سقوط به شما وارد می‌آید، ۳ برابر می‌کند، بنابراین آنرا خوب ببندید. همچنین کمربند را تا آنجا که می‌توانید نزدیک به لگن خاصره خود محکم کنید. باید بتوانید به بخش بالای لگن خاصره را بالای لبه کمربند حس کنید. چرا؟ لگن خاصره ساختار محکمی دارد که نیرو را به خوبی کنترل می‌کند. به هر حال، اگر کمربندتان روی شکم‌تان کشیده شود، شانس ایجاد جراحات داخلی خطرناک بیشتر می‌شود.
- خود را برای ضربه برخورد محکم کنید:
صندلی خود را به حالت حداکثر وضعیت عمودی در آورید و یک یا دو حالت وضعیت محکم بودن را برایش در نظر بگیرید. اگر صندلی یا دیواره جلویی شما به حد کافی نزدیک است، کف دست‌تان را روی پشتی صندلی جلویی قرار دهید و کف دست دیگر را به حالت ضرب‌دری روی دست اول بگذارید و پیشانی خود را روی دستان‌تان قرار دهید. (انگشتان‌تان را در هم نبندید).
همچنین در برخی موارد پیشنهاد می‌شود که سرتان را مستقیماً روی صندلی جلویی بگذارید و انگشتان دست را در پشت سر در هم قرار دهید. قسمت بالای بازوانتان را در دو طرف سر قرار دهید. اگر صندلی در جلوی‌تان قرار ندارد، به جلو خم شوید و سینه خود را روی ران‌های خود بگذارید و سرتان را بین زانو‌ان‌تان قرار دهید. مچ‌های دست خود را به صورت ضرب‌دری از جلوی ساق پا رد کنید و مچ پای خود را محکم در دست بگیرید. در چنین وضعیتی کف پاها باید در کف هواپیما و پشت زانوها قرار گیرند تا جراحات پا و کف آن کاهش یابد چون‌که پس از برخورد برای خروج موفقیت‌آمیز از هواپیما به آنها احتیاج دارید.
- خونسرد بمانید:
بلند شدن در هرج و مرجی که بلافاصله پس از سقوط حاصل می‌شود، می‌تواند ساده باشد. اگر خونسرد باشید احتمال این‌که سالم از هواپیما خارج شوید بیشتر است. بخاطر داشته باشید حتی در بدترین وضعیت لاشه هواپیما زنده ماندن وجود دارد. ضمناً نیازمند این هستید که بتوانید با تفکر بصورت منطقی این شانس را به حداکثر برسانید.
- از ماسک اکسیژن کمک کردن به دیگران استفاده کنید:
احتمال در کلیه پروازهای تجاری این را شنیده‌اید اما ارزش تکرار دارد. اگر وضعیت کابین مخاطره‌آمیز باشد، فقط ۱۵ ثانیه وقت دارید (که در صورت سیگاری بودن و یا داشتن مشکلات تنفسی و عروقی اغلب کمتر می‌شود) تا قبل از بیهوش شده، از طریق ماسک تنفس کنید. اگر تکان روحی شما را وادار می‌کند که ابتدا به کودکان‌تان یا مسافران مسنی که کنار شما نشسته‌اند کمک کنید، بدانید که اگر بهوش نباشید برای هیچکس مفید نخواهید بود. می‌توانید ماسک اکسیژن کس دیگری را استفاده کنید حتی اگر آنها بیهوش هستند.
- خود را در برابر دود محافظت کنید:
آتش و بیشتر دود مسئول درصد بالایی از تلفات سقوط می‌باشند. دود درون یک هواپیمای آتش گرفته می‌تواند کاملاً غلیظ و تا حدی زیادی سمی باشد. بنابراین دماغ و دهان‌تان را جهت جلوگیری از تنفس آن بپوشانید. در صورت امکان برای محافظت بیشتر از پارچه خیس استفاده کنید.
- به سرعت از هواپیما خارج شوید:
در صورت وجود دود و آتش، تاخیر در خروج هواپیما بحرانی است. معمولاً کمتر از دو دقیقه فرصت دارید تا از هواپیما خارج شوید. از دستورات مهمان‌دارا که پس از سقوط به شما می‌دهند اطاعت کنید. مهمان‌دارا پرواز قادر به دستور دادن یا کمک کردن باشد در برخی از موارد بعد از سقوط خود نمی‌توانند آن را انجام دهند. با آنها همکاری کنید تا شانس زنده ماندن دیگران افزایش یابد. سعی نکنید که متعلقات‌تان را نجات دهید. به عقل جور در نمی‌آید اما هنوز افرادی این‌کار را می‌کنند. همه چیز را باقی بگذارید، آنها فقط حرکت شما را کند می‌کنند. مطمئن شوید خروجی را انتخاب کرده‌اید ایمن است. از پنجره به بیرون نگاه کنید. برای این که تشخیص دهید که آیا آتش یا خطرات دیگری در خارج از هواپیما هست اگر خطری هست از وسط هواپیما خارج شوید و یا از خروجی‌های دیگر اقدام کنید.
- حداقل ۵۰۰ فوت(حدود ۱۵۰ متر) در خلاف جهت باد از هواپیما فاصله بگیرید:
اگر در یک منطقه دور افتاده گیر کرده‌اید، معمولاً بهترین کار این است که نزدیک هواپیما بمانید و منتظر امدادگران باشید. خیلی نباید نزدیک هواپیما باشید. در هر لحظه بعد از سقوط آتش یا انفجار محتمل است بنابراین بین خود و هواپیما فاصله‌ای در نظر بگیرید. اگر سقوط در آب اتفاق افتاده است با شنا تا آنجا که می‌توانید از لاشه هواپیما فاصله بگیرید.
- استفاده از کارت ایمنی
اگر وقت کافی برای آماده شن تا زمان سقوط ندارید یا برخی از موارد را فراموش کرده‌اید، می‌توانید بیشتر اطلاعات مهم را از کارت ایمنی که در پشت صندلی جلویی شما قرار دارد استفاده کنید.
- چگونگی روش جان بدر بردن در افتادن از بلندی را بیاموزید:
بندرت اتفاق می‌افتد که هواپیمایی در میان هوا چند تکه شود. اگر چنین شود تنها راه نجات در سقوط آزاد موفقیت‌آمیز است، چون که هواپیماهای خطوط تجاری چتر نجات ندارند.
- حرکت ممنوع:
تا زمان توقف کامل هواپیما در حالت بریس(نکته شماره ۶) بمانید. احتمال برخورد ثانویه یا جهش پس از برخورد اولیه وجود دارد
- حمل بار ممنوع:
در صورت فرود در آب، قبل از ورود در آب یا بلافاصله پس از ورود کفش‌ها و لباسهای اضافی خود را در آورید. این مورد باعث می‌شود که راحت‌تر شنا کنید و شناور بمانید.
- خونسرد بمانید:
باید مراقب باشید که اسیر احساسات و ترس از منفی نشوید. این موارد تاثیر بسیار زیادی در چنین شرایطی دارد. واکنش مثبت و مناسب در چنین شرایطی دارد. به عنوان مثال، شخصی ممکن است به جای حرکت به سمت در خروجی، در صندلی خود باقی بماند. مراقب این موارد در شخص بغل دستی یا سایر همسفران باشید.
- یک استثنا برای قانون «همه چیز را رها کنید»:
(نکته شماره ۱۰) برداشتن یک ژاکت یا پتو است. اگر قرار باشد که مدت زیادی در لاشه هواپیما بمانید، پوشش مناسب ممکن است زندگی‌تان را نجات دهد.
- مواظب سرتان باشید:
اگر بتوانید یک بالش یا شیی نرمی شبیه آن پیدا کنید که سرتان را در هنگام برخورد محافظت کند از آن استفاده کنید.
- بازی با کمربند ایمنی:
بسیار اتفاق افتاده است که اشخاص فراموش می‌کنند که چگونه کمربند خود را پس از سانحه باز کنند.
بحد کافی به نظر آسان می‌آید، اما در شرایطی که گیج و مبهوت هستید، غریزه اولیه شما سعی در فشار دادن کلیدی می‌کند، همان‌طور که در یک اتومبیل این کار را می‌کنید. اگر با انجام این کار کمربند باز نشود، به آسانی دچار ترس و واهمه می‌شوید. قبل از برخورد ذهنتان را آماده کنید که چگونه آن را با سرعت و آسانی باز نمایید.
- بار هم کمک می‌کند:
بار دستی خود را زیر صندلی جلویی خود قرار دهید. این کار از لغزیدن پای‌تان به زیر صندلی جلوگیری می‌کند.
- قلم مرگ‌بار:
اشیاء تیز از قبیل: قلم- مداد و شبیه آنها را قبل از برخورد از جیب‌های خود دور کنید.
بهتر این است که در هیچ شرایطی آنها را حمل نکنید. تقریباً هر چند جدا نشدنی در هواپیما در حادثه سقوط می‌تواند تبدیل به یک شیی مرگ‌بار شود.
- پارچه خیس را فراموش نکنید:
اگر چیزی برای خیس کردن پارچه (برای جلوگیری از تنفس دود) ندارید، می‌توانید از ادرار خود استفاده کنید. عدم نزاکت در چنین مواقعی کاملاً قابل قبول است.
- الیاف مصنوعی ممنوع:
از پوشیدن پارچه‌های سنتتیک (الیاف مصنوعی) در هنگام سفر با هواپیما خودداری کنید. اگر کابین آتش بگیرد، این مواد با ذوب شدن خود به پوست می‌چسبند.
- الکل هم ممنوع:
از مصرف الکل در قبل و در حین پرواز خودداری کنید. الکل توانایی فرد را در واکنش سریع و منطقی در حین سقوط و خروج از هواپیما تحت تاثیر قرار می‌دهد.
- هیچ‌گاه بچه‌های کوچک را روی زانوان خود قرار ندهید:
اگر چه این کار از خرید یک صندلی دیگر ارزان‌تر است، اما در صورت گرفتن آنها با دست هیچ تضمینی برای نجات جان آنها وجود ندارد. صندلی برای کودک خود بگیرید و از یک سیستم مناسب جهت محکم کردن وی استفاده کنید.
- در کف هواپیما ننشینید:
اگر در کابین دود وجود دارد، سعی کنید تا در ارتفاع پایین قرار بگیرید، اما هیچ‌گاه در کف کابین نخزید. احتمال دارد که توسط سایر مسافرانی که در حال تلاش برای خروج از هواپیما در شرایط دید کم هستید، لگدکوب یا زخمی شوید.
- سایرین را هل ندهید:
خروج با نظم شانس زنده ماندن همه را افزایش می‌دهد. اگر ترسیده باشید و دیگران را هل دهید، ممکن است با عکس‌العمل تلافی‌جویانه آنها مواجه شوید.
- پاها صاف:
بازرسان سوانح هوایی مرتب از زخمی‌هایی نام می‌برند که هر دو پای آنها از ناحیه زیر زانو شکسته است.
وجود پاهای شکسته باعث اشکال در توانایی خروج از هواپیما می‌شود. این مورد در اثر حالت «بریس» بوجود می‌آید که باعث قرار داده شدن پاها در زیر صندلی جلویی می‌شود. در زمان برخورد، پاها به سمت جلو می‌پرند و قسمت عقب صندلی جلویی باعث شکستن آنها می‌شود. پاهای‌تان را بصورت مستقیم در جلو خود قرار دهید…
با تمام این توصیه‌ها، به این توجه داشته باشیم که تقدیر چیز دیگری است، اگر تقدیر این باشد که برویم، در رختخواب گرم و نرم هم سرنوشتمان به تقدیر گره می‌خورد، اما گفته‌اند: احتیاط شرط عقل هم هست، چرا چنین نکنیم؟!
بهروز مدرسی- خلبان