چند نکته در باب خاموش کننده ها

همان طور که می دانید خاموش کننده‌ های محتوی آب برای اطفاء حریق نوع A بکار می رود در حالی که خاموش کننده ‌های محتوی کف که از هوا سنگین‌ تر و از مایعات قابل اشتعال سبک ‌تر است روی این مایعات شناور می‌ شود و ارتباط آن ها را با اکسیژن هوا قطع می‌ کند. خاموش کننده‌ های محتوی پودر عموما شامل پودر بیکربنات سدیم یا پتاسیم می ‌باشد که با گاز Co2 یا N2 تحت فشار است. در اطفاء حریق تجهیزات الکتریکی بهتر است از Co2 استفاده شود.
استفاده از خاموش کننده ‌های محتوی هالوژن که از استخلاف یک هالوژن نظیر کلر، برم و یا ید در C2A6یا CH4 بوجود آمده در حریق‌ های نوع A،B،C باید با توجه به این نکته صورت گیرد که بخصوص با پاشیدن روی فلزات داغ، تولید گازهای سمی می‌ کند لذا در فضای محدود خطرناک می ‌باشد این مواد چون دی ‌الکتریک نمی ‌باشند پس از مصرف در دستگاه ‌های الکتریکی اثر ایجاد نمی‌ نمایند.(درحال حاضراستفاده نمی شود.)
براساس استاندارد BS خاموش کننده ‌های محتوی آب به رنگ قرمز، حاوی کف به رنگ کرم، محتوی Co2 به رنگ سیاه و محتور پودر به رنگ آبی می باشد.

عوامل ایجاد آتش سوزی

۱٫ بی دقتی در ایجاد جرقه؛
۲٫ بی دقتی در رها کردن آتش؛
۳٫ عدم کنترل تجهیزات ایجاد کننده جرقه، شعله یا گرما(عملیات برش، جوشکاری و …)
۴٫ وسایل گرم کننده نامناسب؛
۵٫ آتش سیگار؛
۶٫ ذخیره نامناسب مواد و نگهداری نامناسب مواد قابل اشتعال مانند رنگ، تینر، گازهای فشرده ،(اصول توجه به ایمنی انبارها، آموزش ذینفعان و وجود سیستم ‌های اطفا و اعلام اهمیت زیادی دارد.)
۷٫ عدم دفع زباله؛
۸٫ نگهداری ضعیف ماشین‌آلات(عدم روغن کاری، اعمال بار اضافی، ایجاد اصطلاک و …)؛
۹٫ سیستم‌ الکتریکی و روشنایی غیر ایمنی.

خطرات خاموش کننده‌ ها

خطرات ِCo2: اگر چه سمی نیست اما تنفس آن در محیط بسته مشکلات تنفسی ایجاد می‌ کند و گاه گیجی، بیهوشی و حتی مرگ را بدنبال دارد.

خطرات پودر خشک: سمی نیست اما اگر به مدت زیاد تنفس شود ایجاد سوزش و تحریک می ‌کند. در فضای بسته نیز کاهش دید و گیجی را باعث می ‌شود. پودر منو آمونیوم فسفات در صورتی که با کمی آب مخلوط شود خوردگی در فلزات را سبب می‌ شود.

خطرات هالوژن ‌ها: همان طور که اشاره شد مواد حاصل از تجزیه خاموش کننده ‌های هالوژن‌دار سمی بوده و لذا ورود به محل حریق حتی پس از اطفاء باید با احتیاط صورت گیرد.
خطرات خاموش کننده ‌های تحت فشار: خاموش کننده‌ هایی که در هنگام استفاده ایجاد فشار می‌ کنند انفجار و ترکیدگی است که باید در لحظه شروع استفاده، آن را روی زمین قرار داده و فاصله مناسبی از آن داشت.

حریق ‌های الکتریکی

اصولا الکتریسته قابلیت ایجاد دو خطر آتش سوزی و شوک الکتریکی را دارد. قوس الکتریکی و جرقه در محل ‌هایی که گرد و غبار و بخارات قابل اشتغال وجود دارد آتش سوزی در پی دارد. اضافه بر آن عبور بار الکتریکی زیاد از سیم‌ هایی که مقاومت زیاد و پوشش نا مناسب دارند به از بین رفتن پوشش آن ها به آتش ‌سوزی منجر می ‌شود.

آتشسوزی های الکتریکی عموما ناشی از آتش سوزی دستگاه ‌های فرسوده، استفاده نادرست و خارج از استاندارد از دستگاه ‌های الکتریکی، نصب ناقص دستگاه‌ ها، رویدادهای تصادفی ناشی از بی ‌توجهی ‌های انسانی می باشد.

وسایل و لوازم اطفاء حریق

بطور کلی در استفاده از خاموش کننده ها این نکات باید رعایت شود:
– متناسب با وضعیت محل و به میزان کافی استفاده شود.
– به افراد آموزش کافی داده شود.
– مرتباً بازرسی و تأیید شود.
– در مکان مناسب و ثابت قرار داده شود.

هشدار دهنده ها

هشدار دهنده ها(detectors) وسایلی هستند که با نصب در محل وقوع آتش سوزی را اعلام می دارند. آن ها یک مدار الکتریکی را بر حسب نوع حساسیت باز یا بسته می نمایند و سیستم  هشدار دهنده بکار می افتد. گاهی سیستم های هشدار دهنده به طور اتوماتیک به سیستم اطفاء حریق نیز وصل می باشد. هشدار دهنده ها دارای انواع حرارتی، دودی و شعله ای می باشند.

روش های پیشگیری از آتش سوزی یا مقابله با آن

– پیش بینی در ساختمان و تأسیسات از قبیل رعایت ضوابط مربوط، استفاده از لوازم ایمنی، پیش بینی سیستم های خروج(درب ها، پله ها و روشنایی های اضطراری)، تهویه و … .
– نصب سیستم های هشدار دهنده و اطفاء حریق در محل های مناسب.
– تهیه وسایل مناسب اطفاء حریق.
– رعایت نکات ایمنی شامل جدا کردن مواد آتش زا و شیمیایی، تابلوها و علائم کافی، آموزش های عمومی و خاص.
– انجام تمرینات دوره ای و بازرسی های مرتب.
– امکان اعلام به موقع.

انفجار

انفجار به مفهوم اشتعال یکباره است که در آن انرژی های آزاد شده خیلی سریع و ناگهانی با سرعت و در حداقل زمان ممکن خارج می شود. هر ماده شیمیایی که بر اثر یک محرک خارجی(ضربه، حرارت، الکتریسیته و غیره) تغییر شکل ناگهانی دهد و از حالت جامد یا مایع بصورت گاز تبدیل شود ماده منفجره نام دارد. از جمله استیلن، بوتیلن، اکسید کربن اتر، هیدروژن سولفوره، متانول یا غبارهای آلی شامل نشاسته، چوب پنبه یا گردهای فلزی شامل گرد آلومینیوم یا منیزیم می تواند ماده منفجره محسوب شود. برای جلوگیری از انفجار باید از تراکم این گازها، بخارها و گردها کاست و درجه حرارت نیز در دمایی پایین تر از حد انفجار نگه داشته شود. بدین ترتیب تهویه اهمیت زیادی دارد.

گروه های اطفاء حریق

این گروه ها عندالاقتضاء می توانند شامل گروه تأمین، گروه پزشکی، گروه تخلیه و گروه آتش نشانی باشد.